Nowe przepisy dotyczące sztucznej inteligencji: jakie zmiany czekają na rynek?

Od 2 lutego 2025 roku w Unii Europejskiej weszły w życie przepisy zawarte w akcie o sztucznej inteligencji (AI Act). Nowe regulacje mają na celu zapewnienie większej kontroli nad technologiami AI oraz ich odpowiedzialnym użyciem. Zgodnie z nimi, w UE zakazane zostały systemy sztucznej inteligencji, które mogą prowadzić do manipulacji poznawczo-behawioralnej, punktacji społecznej oraz rozpoznawania twarzy w sposób naruszający prawa jednostki. Przepisy obejmują także nowe wymagania dotyczące kompetencji w zakresie AI, które będą musieli zapewnić pracodawcy swoim pracownikom.

Zakazane systemy AI: nowe regulacje

Nowe przepisy określają, które systemy sztucznej inteligencji są zabronione. Manipulacja poznawczo-behawioralna oraz punktacja społeczna oparte na danych osobowych zostały uznane za niedopuszczalne w Unii Europejskiej. Przepisy te mają na celu ograniczenie wykorzystywania AI w sposób, który mógłby mieć negatywny wpływ na prywatność i prawa obywatelskie. Szczególnie kontrowersyjne jest rozpoznawanie twarzy, które nie będzie już mogło być używane do kategoryzowania osób według rasy, religii czy orientacji seksualnej.

Zakaz ten nie obejmuje jednak systemów AI wykorzystywanych w celach związanych z obronnością, bezpieczeństwem narodowym oraz badaniami naukowymi. Takie wyjątki wskazują na to, że regulacje są bardzo precyzyjnie nakierowane na obszary, które mogłyby mieć największy wpływ na prywatność jednostki.

Wysokie kary za niedostosowanie do przepisów

Nieprzestrzeganie nowych przepisów może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych. Zgodnie z nowymi regulacjami, maksymalne kary administracyjne za naruszenie przepisów wynoszą do 35 milionów euro lub 7% całkowitego rocznego obrotu z poprzedniego roku. To wyraźny sygnał dla wszystkich dostawców, producentów, importerów i dystrybutorów systemów AI, którzy muszą dostosować swoje działania do nowych zasad obowiązujących na terenie Unii Europejskiej.

Obowiązek kompetencji w zakresie AI: AI Literacy

Z kolei nowością, która wpłynie na wszystkie firmy i organizacje, jest wprowadzenie obowiązku zapewnienia odpowiednich kompetencji w zakresie sztucznej inteligencji. Zgodnie z artykułem 4 AI Act, pracodawcy muszą zadbać o to, aby ich pracownicy posiadali niezbędną wiedzę i umiejętności w zakresie AI. Chodzi tu nie tylko o zrozumienie technologii, ale również o zapewnienie, że osoby odpowiedzialne za zarządzanie systemami AI będą potrafiły korzystać z nich w sposób etyczny i odpowiedzialny.

To krok w stronę zwiększenia świadomości w zakresie AI, który jest szczególnie istotny w miejscach pracy. AI staje się kluczowym narzędziem w wielu branżach, dlatego zapewnienie odpowiednich kompetencji pracownikom w tym zakresie staje się priorytetem. Pracodawcy będą musieli zainwestować w szkolenia i programy edukacyjne, aby sprostać nowym wymaganiom.

Podział AI według ryzyka: klasyfikacja i regulacje

AI Act jako pierwszy akt prawny w Unii Europejskiej wprowadza klasyfikację systemów AI według ich potencjalnego ryzyka. Im większe ryzyko dla użytkowników, tym surowsze będą przepisy regulujące stosowanie danej technologii. Systemy AI zostały podzielone na cztery grupy:

  1. Oprogramowanie wysokiego ryzyka – np. systemy AI wykorzystywane w transporcie, medycynie czy administracji publicznej.
  2. Technologie ograniczonego i minimalnego wpływu – systemy, które mają ograniczone zastosowanie w codziennym życiu.
  3. Systemy akceptowalne – technologie, które nie niosą ze sobą dużego ryzyka dla użytkowników.
  4. Systemy nieakceptowalne – zakazane w UE systemy, które mogą stanowić zagrożenie dla prywatności i podstawowych praw obywatelskich.

AI Act: krok ku bezpiecznemu i odpowiedzialnemu rozwojowi technologii

Nowe przepisy wprowadzają nie tylko zakazy, ale również obowiązki mające na celu zapewnienie odpowiedzialnego i bezpiecznego rozwoju sztucznej inteligencji w Unii Europejskiej. AI Act stawia na transparentność, bezpieczeństwo oraz etyczność systemów sztucznej inteligencji, zmuszając firmy do podjęcia działań, które zapobiegną wykorzystywaniu tej technologii w sposób naruszający prawa jednostek.

Przepisy te mogą mieć kluczowe znaczenie w kształtowaniu przyszłości rynku AI w Europie, zapewniając odpowiednią równowagę pomiędzy rozwojem technologii a poszanowaniem praw człowieka. Przyszłość sztucznej inteligencji w UE z pewnością będzie ściśle powiązana z przestrzeganiem tych nowych regulacji, które mają na celu zwiększenie świadomości, odpowiedzialności oraz etyczności w stosowaniu tej rewolucyjnej technologii.